e-Medrese

el-İhtiyar li-Ta’lili’l-Muhtar

03.01.2022

Kitap İsmi: el-İhtiyar li-Ta’lili’l-Muhtar
Müellif: Abdullah b. Mahmud el-Mevsıli (ö. 683/1284)

Genel Tanıtım

el-Mevsıli (ö. 622/1225), Hanefi mezhebinin önde gelen fakihlerinden biridir. Eserleri mezhebin kaynak kitaplarıdır. Bu sebeple mezhep içerisinde ashabu’t-temyiz yani görüşlerin kuvvetli olanlarını zayıflardan ayırt edebilecek yetkinliğe sahip fıkıhçılardan sayılmıştır.

el-İhtiyar, aslında Mevsıli’nin daha önceleri yazmış olduğu el-Muhtar li’l-Fetva isimli eserinin şerhidir. Bu sebeple öncelikle el-Muhtar’ı anlamak faydalı olacaktır.

el-Muhtar, Mevsıli’nin gençlik dönemlerinde kaleme almış olduğu bir eserdir. Risale ebadındadır. Sebeb-i telifi ise kendisinden böyle hacimsiz, ders olarak okutulabilecek bir kitap istenmesidir. O da mübtediler için böyle bir eser kaleme almıştır. Ve Hanefi mezhebin temel kitapları olan “mütun-i erbaa”dan sayılmıştır.

Kitabın amacı Ebu Hanife’nin (ö. 150/767) görüşlerinin derlenmesidir. Bu sebeple temelde İmam Azam’ın fıkhi görüşlerine yer verilmiştir. Fakat yer yer Ebu Yusuf (ö. 182/792), İmam Muhammed (ö. 189/805) ve İmam Şafii’nin (ö. 204/820) de muhtelif görüşleri zikredilmiştir. Eserin rağbet görmesi neticesinden yine müellif tarafından şerh edilmiştir.

İşte el-İhtiyar li-Ta’lili’l-Muhtar isimli eser, yukarıda ele almış olduğumu el-Muhtar risalesinin genişletilmiş halidir.

el-İhtiyar’ın sebebi telifi ise el-Muhtar ile aynıdır. Risalenin ders için çok elverişli olması talebeler tarafından sevilmesi sonucunda yine müelliften bu eserin biraz daha detaylı bir versiyonunun yazılması istenmiştir. O da kendi eserini genişletmiştir.

el-İhitiyar, el-Muhtar’da ele alınan konuların, hükümlerin illet ve delillerinin de eklenmesi ile oluşmuştur. Diğer taraftan eserde sadece Hanefi mezhebinin diğer sair mezheplerin de görüşlerine, tenkitlerine yer verilmiştir. Sıkça sorulan sorular için ayrı bir bölüm için açılmış ve bu sorular cevaplanmıştır. Fetvalar aktarılmıştır. Tartışmalı konular da işlenmiş ve muhtelif içtihatlar irdelenmiştir.

Tıpkı el-Muhtar gibi el-İhtiyar da talebeler tarafından sevilmiş ve müzakeresi kolay olduğu için medrese müfredatlarında yer verilmiştir.

Bu makaleyi okuyanlar için tavsiye yazı: “el-Mucez fi Usuli’l-Fıkıh”

Referanslar

[1] https://islamansiklopedisi.org.tr/mevsili-omer-b-bedr
[2] https://islamansiklopedisi.org.tr/hanefi-mezhebi
[3] https://islamansiklopedisi.org.tr/fakih
[4] https://islamansiklopedisi.org.tr/el-ihtiyar
[5] https://islamansiklopedisi.org.tr/el-muhtar
[6] http://ktp2.isam.org.tr/?blm=sonucdkm&MaddeKodu=133026&-max=1
[7] https://islamansiklopedisi.org.tr/ebu-hanife
[8] https://islamansiklopedisi.org.tr/ebu-yusuf
[9] https://islamansiklopedisi.org.tr/seybani-muhammed-b-hasan
[10] https://islamansiklopedisi.org.tr/safii

Latest posts by emedrese (see all)

ETİKETLER: ,
BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

eMedrese bir İlmiye Vakfı projesidir.