Taberi Tefsiri
Kitap Adı: Camiu’l-Beyan an Te’vili Âyi’l-Kuran/Tefsir-u Taberi
Müellif: İbni Cerir et-Taberi (ö.310/923)
Taberi Tefsirinin Genel Özellikleri
Tefsir tarihinin en önemli kaynaklarından bir tanesidir Camiu’l-Beyan. İslami ilimler sahasındaki değerinin yanı sıra tarihi anlamda da büyük öneme haizdir. Sunduğu bilgiler oldukça geniş bir araştırma sahasına yayılmaktadır. Tefsir tarihi açısından bakacak olursak, kendisinden önceki telifatları toparlayan ve kendisinden sonraki kitaplara da ön ayak olan bir çalışmadır.
Camiu’l-Beyan bir rivayet tefsiridir ve son derece hacimlidir. Seleften varit olan tüm rivayetleri toplamak gibi maksadı olduğunu söylersek yanılmayız. Zira Taberi bulabildiği tüm rivayetleri almış ve ulaşabildiği tüm kaynakları eserinin hizmetine sunmuştur.
Tefsir yapacağı her ayetin başında “el-kavlü fi te’vili kavlihi teala” şeklinde ibare yazar. Ardından o ayetle ilgili peygamberimizden, sahabilerden, tabiinden ve tebe-i tabiinden gelen rivayetleri sıralar. Kendisinden önceki ulemanın varsa görüşlerini belirtir. Ayrıca serdettiği rivayetler arasındaki uyum ve uyumsuzluğu orada tetkik eder. Ayeti ayetle ve hadisle olmazsa Arap dili kaidelerinden faydalanır. Bu tetkik ve tercihleri ile Camiu’l-Beyan klasik rivayet tefsirleri içinde nevi şahsına münhasır bir yer tutmaktadır.
Taberi çok yönlü bir alimdir. Pek çok ilimden payesi bulunmaktadır. Bu çok yönlülüğünü kitabına da yansıtmıştır. Bir hadisçi olarak isnadlarını titizlikle yapmıştır. Bir kıraat alimi olarak kimi noktalarda okuma ihtilaflarına değinmiştir. Bir fıkıhçı hatta mezhep sahibi bir fakih olarak ahkam ayetlerinde fıkhi görüşler belirtmiştir. Ayrıca diğer mezheplerin görüşlerini ortaya koyarak birbirleri ile mukayese etmiş, son olarak kendi hükmünü açıklamıştır.
Tüm bunlarla beraber Camiu’l-Beyan’ın tarih, fıkıh, lügat, kıraat, kelam ve Arap şiiri noktasında bir referans teşkil ettiğini belirtmeliyiz. Bu sahalarda çalışma yapan araştırmacıların görmezden gelemeyeceği nadide kaynaklardan bir tanesidir. İbnü’l-Kıfti (ö.646/1248) Camiu’l-Beyan hakkında kendisinden daha büyük ve faydalı bir tefsir görülmediğini söylemiştir. Suyuti (ö.911/1505) ise tefsirlerin en değerlisi olduğunu ifade etmiştir.
Son olarak tüm bu özelliklerinin yanı sıra tefsirin içerisinde çeşitli uydurma rivayetler ve İsrailiyyat bulunduğunu da söylememiz gerekir. Fakat bu durum kitabın kıymetine ve faydalı olduğu gerçeğine zarar vermemektedir. Zira böyle zor bir misyonu üstlenmiş, son derece hacimli bir çalışmanın küçük de olsa kusurları bulunacaktır.
Taberi Tefsiri Dersleri için tıklayınız.
Bu makaleyi okuyanlar için tavsiye yazı: “et-Telhısü’l-Miftah”
Referanslar
[1] https://islamansiklopedisi.org.tr/tefsir
[2] https://islamansiklopedisi.org.tr/camiul-beyan-an-tevili-ayil-kuran
[3] https://islamansiklopedisi.org.tr/taberi-muhammed-b-cerir
[4] https://islamansiklopedisi.org.tr/fikih
[5] https://islamansiklopedisi.org.tr/lugat
[6] https://islamansiklopedisi.org.tr/kiraat–ilim
[7] https://islamansiklopedisi.org.tr/kelam–ilim
[8] https://islamansiklopedisi.org.tr/siir
[9] https://islamansiklopedisi.org.tr/ibnul-kifti
[10] https://islamansiklopedisi.org.tr/suyuti
[11] https://islamansiklopedisi.org.tr/israiliyat
- Taberi Tefsiri - 6 Ocak 2022
- et-Telhısü’l-Miftah - 4 Ocak 2022
- el-İhtiyar li-Ta’lili’l-Muhtar - 3 Ocak 2022