Eş’arî Kelam Sisteminin Kurumsallaşma Süreci

12.12.2021

İslam coğrafyasının fetih hareketleriyle birlikte geniş bir alana yayılmasının doğal bir sonucu olarak çeşitli din ve mezheplerin İslam’a yönelik eleştirileri oldu. Kelam ilmi de bu eleştirilere kesin delillerle güçlendirilmiş olarak verilen cevapların bir neticesi olarak ortaya çıktı. Fakat İslami ilimler bütününün bir parçası olan Kelam ilmi, kendi içerisinde birtakım itikadi farklılıkları barındırmaya başladı. Peki bu farklılıklar nelerdi? Daha da önemlisi bu farklılıklar nasıl ortaya çıkmıştı?

Bu yazımızda Batman Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Ekrem Uysal’ın doktora tezini inceliyoruz. “Eş’arî Kelam Sisteminin Kurumsallaşma Süreci” konulu doktora tezi, söz konusu sorulara cevap aramakla birlikte Eş’ari mezhebinin ortaya çıkışındaki temel faktörleri ve süreç içerisindeki gelişimini ele alıyor. Kelam ilminde özellikle “Eş’ari Mezhebi” üzerinde araştırma yapanların bu tezi es geçmemeleri gerektiğinin altını çizelim.

Tez, henüz basılmış değil. Dolayısıyla kitap olarak tedarik etmek mümkün değil. Fakat aşağıdaki linkten tezi PDF olarak indirebilir ve daha yakından inceleyebilirsiniz.

Eş’ari Kelam Sisteminin Kurumsallaşma Süreci (PDF)

Bu Tezde Neler Var?

–Eş’ari mezhebinin kurucusu İmam Eş’ari’nin bütün yönleriyle hayatı.
–İmam Eş’ari’nin kelami dönemleri.
-Eş’ari mezhebinin gelişim süreci.
-Eş’ariliğe ilişkin yapılan çalışmalar.
-Kelamın ana konularına Eş’arilik mezhebinin bakışı.

Ayrıca söz konusu doktora tezi çalışmasında şu soruların cevapları da yer alıyor;

–Âlemin yaratılışında hudus delilinin yeri nedir?
-Kâinatın varlığı hakkında ne gibi teoriler ileri sürülmüştür?
–Nübüvvetin (Allah-Âlem-İnsan) açısından konumu nasıldır?
-İmamet ve hilafetin şer’i dayanakları var mıdır?
-İmam Eş’ari kelam tarihinde nasıl bir etki meydana getirmiştir?

Kelam ilmine ilgi duyan ve bu alanda araştırmalarda bulunanlar için tavsiye yazılar: