Ulemanın Bahar-ı Ömrü

Abdulhay el-Leknevî: (1847-1886)

Fakih ve muhaddis. Hindistan’ın Lucknow kentinde dünyaya gelen genç âlim, ilmî serüvenine 5 yaşında Kuran ezberiyle başladı. 10 yaşında cemaate teravih namazı kıldırmıştır. Kaleme aldığı, hayatını konu alan Nâfi’ el-Kebir kitabında ilimleri öğrenmeye 11 yaşının altında iken başladığını, 17’sinde 12 farklı ilim dalına ait bütün ders kitaplarını tamamladığını zikreder. İlim için birçok yolculuk yaptı. Hem hukuk hem hadis alanında kendini yetiştirdi. İlk eserini farsça morfoloji (sarf) üzerine 12 yaşında verdi. Çeşitli ilimlerde kaleme aldığı eser sayısının Abdu’l-Fettah Ebu Gudde 115 kadar olduğunu söyler. Öğrencilerinin sayısı sayılamayacak kadar çoktur. Öğrencisi Ebu’l-Hafîz “Kenzu’l-Berakât”ta hocasının yakalandığı hastalık sonucu 39 yaşında Lucknow’da vefat ettiğini nakleder.

Ahmet b. Hanbel: (780-855)

Ehl-i sünnetin imamı, dört mezhep kurucularından. Dev hadis külliyatı “Müsned”in sahibi. Halku’l-Kur’ân (Kuran’ın yaratılmış olup olmadığı) meselesinin bilinen mağdurlarından. Kimseye muhtaç kalmamak uğruna ücret mukabilinde yazıcılık ve hamallık yapmış mütevazı, onurlu ve ender bir kişilik. 15’inde hadis mesaisine başlamış, 21’inde ilim için diyar diyar seyr-u sefer etmiştir. Hadisçiliğinin yanı sıra derin fıkıh birikimi öğrencileri için ilham kaynağı oldu. O devirde toplamı on binlerce sayfa tutan bir kütüphane geride bıraktı. Bağdat’ta vefat eden, arkasında Buharî ve Müslim gibi üstün hadis âlimleri bırakan imamın kurduğu ve sünnete yakınlığı ile bilinen Hanbeli mezhebi Arabistan başta olmak üzere dünyanın birçok yerinde yaygındır.

Ebu’l-Hasen en-Nedvî: (1914-1999)

Dünyaca ünlü davetçi Hindistan’ın Lucknow kentinde dünyaya geldi. Yazıya dair tecrübesi erken dönemlere uzanır. 17-18 yaşındayken Arapça ve Urduca makaleleri neşr edildi. 20 yaşında Dâru’l-Ulûm’da Kuran, tefsir ve Arap edebiyatı dersleri vermeye başladı. Klasik eğitim sisteminin dışında kendi metodunu kurmuş, daha sonra Nedvetü’l-Ulemâ adıyla tanınacak üniversitenin temellerini atmıştır. Nedvî 25’inde ilk kitabını Urduca yayınlamış, 30’unda kaleme aldığı en meşhur yapıtı “Mâzâ hasire’l- âlem binhitâti’l-müslimîn” ile tüm İslam âleminin dikkatini çekmiştir. Üstad Farsça, İngilizce ve Arapçayı anadili gibi konuşuyordu.

İmam Buharî: (809-869)

Hadis ilminde müminlerin emiri. İbn Huzeyme der ki: “Şu gök kubbe altında peygamberin hadislerini Buharî’den daha iyi bilen kimse tanımıyorum.” İbn Mubârek’in kitabını ezberlediğinde daha 16 yaşındaydı. İmam Zehebî onun için “hadis işitmek için bir senelik yolu göze almaktan çekinmeyecek kadar” azimli olduğunu söyler. Hatib Bağdâdî “Târîhu Bağdâd”da her cildi 200 sayfadan fazla olan 10 ciltlik Tarih-i kebir adlı ilk eserini telife başladığında 18’ine daha yeni girdiğini nakleder. Peygamberin kabri yanında 23 yaşında yazmaya başladığı, 600 bin hadis arasından seçerek 900’ün üzerinde hocadan rivayet ettiği ve 7563 tane hadis içeren “el-Camiu’s sahih” namlı eseri tam 16 senede tamamlamıştır.

İbni Teymiye: (1262-1327)

Şeyhu’l İslam, Kuran’ın tercümanı ve mücahit. Genç yaşta allame oluşu çekeceği çilelere kapı araladı. Hafız Zehebî Tezkiratü’l-Huffaz’da “ufaklığında ilim meclislerine katıldığını, kendinden büyüklerle münazaralar yaptığını, yaşından beklenmeyen malumata vakıf olduğunu ve fetva verdiğinde 19’un altında olduğunu” nakleder. Salahattin el-Kütbî’nin Vefeyâtü’l-Vefeyât’ında “Geride bıraktığı eser sayısı 300 cilt (yaklaşık 702 eser) kadardı” ifadesi geçer. Cevval ve üretken olan İbni Teymiye gittiği her yerde birçok eser kaleme aldı. Kabr-i Nebinin ziyaret edilemeyeceğine dair verdiği fetvadan ötürü hapse atılmış ve Şam kalesinde hapisteyken vefat etmiştir. Muazzam fetva külliyatına sahip üstadın kitaplarındaki tetkiklerden hareketle yaşadığı asrın insanının kültür ve medeniyet potansiyeline dair araştırma çalışmaları yapılabilir.

İbn Hacer el-Askalânî: (1371-1448)

Hadis hafızı ve asrının seçkini. Kuran’ı 9 yaşında hıfz etmiş ve Kâbe’de 12 yaşında teravih kıldırmıştır. 15’inde rahle-i tedrisata başladığında ilimlerin temel metinlerini ezbere biliyordu. Edebiyatla ilgilenmekten vazgeçip tüm insanlara yararlı olacak hadis ve fıkıh ihtisası için kollarını sıvamıştı. Hocası el-Irakî’nin icazetiyle 25’inde hocalığa başlayan allamenin en büyük eseri Buhari şerhi Fethu’l-Barî külliyatıdır. Farklı alanlarda telifâtı bulunup, geleneğe hediye ettiği kitap 289 kadardır.

İmam Nevevî: (1233-1277)

Hadisçilerin ve fakihlerin öncüsü. Vefat ettiğinde 46 yaşında olan âlimin ilim hayatına 18 yaşlarında başladığını hesap edersek geride bıraktığı eserleri günlere yaydığımızda günde 23 kitapçık (iki kitap) eder ki, bu da Allah’ın ona bahşettiği hayatın ne kadar bereketli olduğunu gösterir. Zehebî el-Iber’de “Şam’da 10 sene kaldığını, hayatının hiçbir gününü zayi etmediğini” söyler. Talebeliğinde hocalarından gündelik 12 tane ders alır ve 12 tane ders verirdi. Riyâzu’s-Sâlihîn ve el-Minhâc telifatının en meşhurlarındandır. Eserlerinin sayısı tamamlayamadıklarıyla beraber 660’tır.

Enver Şah Keşmirî: (1875-1933)

Tarihçi, fakih ve muhaddis. Henüz 13 yaşına girmemişti fetva vermeye başladığında. Geleneğe ait bütün hadis kitaplarını 21 yaşında bitirdi. İlk okumalarında Ahmet b. Hanbeli’in Müsned’inden her gün 200 sayfa okur, aynı anda özetini çıkarırdı. Gençliğinde gösterdiği üstün muhakeme melekesi, bir defasında bir meselenin çözümünde ikiye bölünmüş Keşmir halkının kendisinden aldığı bir cevapla herkes tarafından müşahede edilmişti. Keşmirî’ye nispet edilen eserlerin ekseriyeti kendisi tarafından değil, öğrencilerine yazdırmakla günümüze kadar ulaşmıştır.

• About
• Latest Posts

emedrese

Latest posts by emedrese (see all)

• Taberi Tefsiri - 6 Ocak 2022
• et-Telhısü’l-Miftah - 4 Ocak 2022
• el-İhtiyar li-Ta’lili’l-Muhtar - 3 Ocak 2022