Tefsir ve Meal Arasındaki Farklar
Tefsir ve Meal Arasındaki Farklar
- Arapçaya Dair Her Şey - 11 Ocak 2022
- İlahi Dinlere Göre Başörtüsü Meselesinin Değerlendirilmesi - 10 Ocak 2022
- Arapça Sözlük Kullanım Teknikleri - 8 Aralık 2021

Birbirlerine anlamca yakın kavramlar, çok sık şekilde karıştırılır hatta bazen biri diğerinin yerine kullanılır. Kimi zaman da her iki kavramın da esas muhtevası bilinmediği için sözgelimi aynı olduğu varsayılır. Günümüzde büyük bir kitle tarafından meal kitapları ile tefsir kitapları karıştırılmakta, çoğu zaman da aynı olduğu düşünülmektedir. Fakat meal de tefsir de birbirlerine yakın olsa da bambaşka amaçlara hizmet eden ve çok farklı manalara muhtevi kelimelerdir. Aralarındaki farkları maddeler halinde izah edecek olursak şunları söyleyebiliriz:
1-Öncelikle tefsir kelime anlamı itibariyle “bir şeyi izah etmek, açıklığa kavuşturmak” demektir. Meal ise “bir şeyi eksik ifade etmek” şeklinde tanımlanmaktadır. Kelimelerin anlamlarına bakıldığında dahi aralarındaki tezat kendini göstermektedir.
2-Gayeleri açısından değerlendirilecek olursa; tefsir, bir şeyi en iyi şekilde izah etmektedir. Yani kapalı ve anlaşılmayan noktayı, imkân çerçevesinde anlaşılır kılmak ve en doğru anlamı iletmektir. Mealin ise gayesi daha başkadır. Meal bir anlamı karşı tarafa en doğru şekilde iletmeyi amaçlamaz, bilakis tahmini bir ölçekte doğruluğa sahip olarak aktarmayı hedefler.
3-Tefsir, haddi zatında tek bir dil içerisinde yapılmaktadır. Yani tefsirde bir dilden diğerine aktarım söz konusu değildir. Mealde ise bir dilden diğerine iletilmek esas gayedir. Noksan tercüme olarak tanımlanması da bunun göstergesidir.
4-Tefsirde izah edilmek istenen söz, sayfalarca açıklamalara tabi tutulabilir. Muhtelif kaynaklardan yararlanılarak geniş betimler ve anlatımlar yapılabilir. Fakat mealde iletilmek yani aktarılmak istenen sözün sınırları bellidir. Her ne kadar ekleme çıkarma yapılabilirse de sayfalar sürecek bir izahattan bahsedilemez. Çünkü bu durum mealin gayesinin dışındadır.
5-Tefsir iddialı bir eylemdir. Yani yapılan açıklamaların doğruluğu noktasında müfessirin kesin bir görüş içerisinde olması beklenir. Fakat mealcinin böyle bir iddiası yoktur. Dolayısıyla iddiası olmayan, yanlış olabileceği daha baştan kabul edilebilen bir eylemdir.
6-Tefsir, en temelde bir yorumlama türüdür. Müfessir, tefsir edeceği ayetleri anladığı gibi aktarır. Bu noktada yapacağı yanlış tefsir yani yorum da onu okuyan kimseleri yanlış yönlendirebilir. Mealde bu sorun daha azdır. Bu sebeple ahiret açısından kıyas edilecek olursa, tefsirin ameli yükümlülüğü, meale nazaran daha fazladır.
Görüldüğü üzere tefsir ve meal arasında ciddi farklar bulunmaktadır. Bu farklar kendilerini iki kitap türünün hacminde de gösterir. Tefsir kitapları genellikle ciltlerden oluşan eserler olurken, mealler bir Kur’an boyutunda olan kitaplardır. Her ne kadar tefsir sayılan hacimsiz eserler olsa da hiçbiri bir meal kadar hacimsiz olmayacaktır.
Bu makaleyi okuyanlara “Tevil ve Tefsir Arasındaki Farklar Nedir?” başlıklı makaleyi okumalarını tavsiye ediyoruz.
Kaynaklar
Abdülhamit Birışık, Kur’an, DİA
Abdülhamit Birışık, Müfessir, DİA
Mustafa Öztürk, Meal, DİA
Abdülhamit Birışık, Tefsir, DİA